De invloed van YouTubers op jongeren

Maandag 26 september ontving ik mijn Master of Science met als eindcijfer een 8. Het onderwerp van mijn scriptie was de invloed van YouTubers op jongeren. Benieuwd waar mijn scriptie eigenlijk over ging? Lees dan verder voor een samenvatting.

Wellicht leuk om te beginnen met waarom ik het onderwerp gekozen heb. Afgelopen jaren heb ik YouTubers leren kennen die heel succesvol zijn in Nederland. Het is zelfs hun fulltime werk. Regelmatig hoorde ik bijzondere verhalen over het YouTubewereldje en ook op social media zag ik hoeveel impact zij hadden op hun kijkers. Dit vond ik erg fascinerend. Toen ik in februari begon met afstuderen, hoefde ik niet lang na te denken over een onderwerp: de invloed van YouTubers op jongeren. Gelukkig waren mijn afstudeerbegeleiders Niels Baas en Alexander van Deursen net zo enthousiast over het onderwerp als ik en was het een heel fijn afstudeerproces. Binnenkort spreken we nog eens af om te kijken of we het kunnen publiceren.
 

Let op: om onderstaand verslag zo kort mogelijk te houden, heb ik veel interessante details niet kunnen noemen. Mijn volledige scriptie vind je hier in het Engels. Ik denk dat vooral hoofdstuk 4 (vanaf blz. 14) leuk en interessant is om te lezen, daar vind je quotes van de jongeren en YouTubers.
 
Het onderwerp
Wat voor de meeste jongeren normaal is, is voor ouders en leraren vaak nog onbekend terrein. Zij hebben geen enkel idee wat er in het wereldje van YouTube gebeurt. Aangezien er ook nog weinig onderzoek uitgevoerd is op dit gebied, voerde ik een beschrijvend onderzoek uit om deze wereld in kaart te brengen. De hoofdvraag van mijn onderzoek was: ‘welke rol hebben YouTubers in het leven van hun jonge kijkers en hoe omschrijven YouTubers hun eigen invloed en ervaringen?’
 
Hoe ik het onderzoek uitgevoerd heb
Om een beeld te schetsen van zowel de verwachtingen van jongeren als de praktijkervaringen van YouTubers, heb ik beide groepen geïnterviewd. In totaal hebben 16 jongeren en 4 YouTubers mij te woord gestaan. De YouTubers die ik gesproken heb, maken verschillende soorten content: van beauty en lifestyle tot aan entertainment. Alle gesprekken zijn opgenomen, getranscribeerd (uitgetypt), gecodeerd (uitspraken koppelen aan onderwerpen) en uiteindelijk geanalyseerd.
 
Introductie
Waar een aantal jaar geleden alleen maar gedownload werd, kunnen we tegenwoordig zelf content uploaden op het internet. Denk aan blogs, sociale media en natuurlijk videoplatformen zoals YouTube. Op YouTube worden ervaringen en meningen gedeeld over allerlei onderwerpen, zoals producten en vakanties, maar ook vriendjes, zwangerschappen, make-up en game tutorials. Sommige gebruikers uploaden regelmatig video’s en bouwen daarmee een trouwe groep volgers op. Dit begint vaak als een hobby, maar kan flink uit de hand lopen. Sommige YouTubers hebben honderdduizenden volgers en worden (online) idolen met een voorbeeldfunctie voor veel jongeren.
 
1. Gedrag van jongeren op YouTube
Volgens een onderzoek van Defy Media (2015) zijn 96% van de jongeren regelmatig op YouTube waar zij gemiddeld 11 uur per week video’s kijken. Jongeren kijken nauwelijks meer TV en bepalen zelf naar wie en wanneer ze kijken op YouTube. Hierover praten ze met vrienden, zowel online als offline. Ze gaan naar fan meetings om YouTubers te ontmoeten, zitten in fan chats met andere jongeren die fan zijn, hebben of volgen fanaccounts waarop nieuwtjes gedeeld worden over YouTubers, kopen spullen van hun favoriete YouTubers en sturen (persoonlijke) berichtjes naar hun idolen.
Ondanks deze grote rol in het dagelijks leven van jongeren, weten ouders niet wat hun kinderen online doen en naar wie zij kijken op YouTube. De meeste ouders van hedendaagse jongeren zijn zelf niet opgegroeid met YouTube en kennen alleen traditionele beroemdheden van TV. Het gebeurt regelmatig dat een YouTuber op straat herkend wordt, handtekeningen uitdeelt en op de foto gaat met fans. Ouders die erbij staan, hebben geen idee wie de YouTuber is en waarom al die jongeren op de foto willen.
 
YouTuber Veracamilla tweette recent nog over een verbaasde ouder

2. Identificatie van jongeren met YouTubers
Jongeren zijn tegenwoordig meer fan van YouTubers dan traditionele beroemdheden. Dit heeft verschillende redenen. Ten eerste identificeren jongeren zich meer met YouTubers. Ze zijn vaak even oud als de YouTuber en de content past beter bij hen. Ze zien YouTubers als ‘normale’ jongeren die zichzelf omhoog gewerkt hebben door hun kwaliteit en talent. Het kan zelfs de buurjongen of dat ene klasgenootje zijn. Ook hebben jongeren vaker en persoonlijkere contact met YouTubers dan met traditionele beroemdheden. Jongeren geloven YouTubers wanneer zij producten aanprijzen en positief zijn over diensten. Vaak willen ze dezelfde producten en diensten gebruiken als YouTubers, van kleding en make-up tot speelgoed en camera’s. Zelfs het dragen van een basic t-shirt levert al gauw tientallen vragen op: ‘waar komt dat shirt vandaan?’. Ook willen veel jongeren doen wat YouTubers doen. Zij beginnen vaak een eigen YouTube-kanaal, bijvoorbeeld over het populaire spel Minecraft of de zogeheten ‘challenges en tags’ samen met een vriend(in).
 
Sommige fans gaan wel erg ver in het kopiëren van hun idolen


3. Invloed van YouTubers op jongeren
YouTubers hebben veel invloed op jongeren. Deze invloed is niet per definitie slecht: jongeren verbeteren hun Engels doordat zij vaak naar Engelse filmpjes kijken, leren handige tips en tricks van DIY (do-it-yourself) tutorials en worden geïnspireerd op het gebied van mode, kleding en make-up. Sommige jongeren geven aan een gelukkig gevoel te krijgen wanneer zij zich down voelen en meer zelfvertrouwen te krijgen van YouTubers. YouTubers hebben ook een grote invloed op het koopgedrag van jongeren. Veel jongeren worden geïnspireerd door YouTubers en willen hebben wat YouTubers hebben. Ook wordt kattenkwaad gekopieerd en worden scheldwoorden overgenomen uit videos. YouTubers moeten rekening houden met hun kijkers en oppassen met wat ze doen en zeggen. Gevoelige onderwerpen zoals geloof, seksualiteit, politiek, alcohol en drugs worden zoveel mogelijk vermeden omdat dit soort onderwerpen vaak nare discussies opleveren.
 

YouTuber Meisjedjamilla promoot parfum. Het bericht heeft bijna 900 positieve reacties waarin jongeren aangeven het geurtje te willen kopen of al hebben gekocht.
Meisjedjamilla instagram parfum

 
4. Bewustzijn van jongeren
Jongeren zijn zich niet bewust van de invloed die YouTubers op hen hebben. Jongeren denken gesponsorde content te herkennen en vinden het daarom ook niet nodig dat #spon toegevoegd wordt aan betaalde berichten. Echter waren jongeren niet in staat aan te geven dat de voorbeeldberichten in dit onderzoek gepromoot waren. Ze denken dat YouTubers eerlijk zijn over de producten die ze promoten, maar weten wel dat er positiever over gepraat wordt wanneer het om een betaalde promotie gaat.
Verder zijn jongeren niet bewust van de wereld achter YouTube. Ze hebben geen besef van de hoeveelheid tijd en werk dat in een succesvol kanaal gaat zitten. Ze begrijpen ook niet dat YouTube in sommige gevallen een fulltime baan kan zijn in plaats van ‘gewoon maar een hobby’. YouTubers waarschuwen jongeren om alleen een kanaal te beginnen wanneer zij het echt leuk vinden en niet geld verdienen als doel moeten stellen.
 
YouTuber Veracamilla kreeg vaak de vraag ‘wat ze nou eigenlijk doet’ en heeft een mooie video gemaakt over haar werkzaamheden als YouTuber en blogger.

Nieuwe ontwikkelingen YouTube
YouTube speelt goed in op de gebruikers en blijft zich continu ontwikkelen. Recent is YouTube Community aangekondigd, wat betekent dat YouTubers nog meer en beter contact kunnen hebben met hun favoriete YouTubers. Het wordt een soort combiplatform waarop men berichtjes en foto’s kan delen naast de videos die ze uploaden. Waar YouTubers nu nog vaak andere platformen voor gebruiken, zoals Twitter, Instagram en Snapchat, kan straks allemaal in een gebundelde platform op YouTube zelf.
Daarnaast heeft YouTube maatregelen genomen met betrekking tot kindvriendelijke content. Wanneer er veel gescholden wordt in een video, wordt de video automatisch minder vaak getoond en worden advertenties weggehaald. Hierdoor krijgen YouTubers minder inkomsten en zorgt YouTube ervoor dat YouTubers bewuster omgaan met wat zij tonen.
 
Tips voor ouders
De invloed die YouTubers hebben op jongeren wordt vaak onderschat. En dat komt grotendeels doordat ouders geen idee hebben wat hun kinderen doen op YouTube en naar wie zij kijken.
1. Een eerste stap zou zijn wat vaker met kinderen te praten over wat zij online doen.
Kijk bijvoorbeeld samen eens naar een paar filmpjes. Veel jongeren vinden het leuk om te praten over hun passie.
2. YouTubers krijgen vaak haatberichtjes en comments onder de video’s vol met scheldwoorden.
Bij een confrontatie ontkennen ouders vaak dat hun kinderen zulke reacties plaatsen, immers, ‘dat doet mijn kind niet’. Ouders kunnen (jonge) kinderen in de gaten houden door bij de ‘recente actviteiten’ op YouTube te kijken, een functionaliteit dat geactiveerd kan worden op YouTube.
3. Veel jonge kinderen willen naar YouTubers zoals Enzo Knol kijken.
Vlogs van Enzo Knol bij voorbaat verbieden omdat hij wel eens ‘kut’ zegt, is niet nodig. Ouders kunnen regels maken met de kinderen over wat wel en niet mag. Een regel kan zijn dat het kind de vlogs mag kijken, mits het geen scheldwoorden overneemt en gebruikt. Bij overtreding kan een tijdelijk verbod ingesteld worden.
4. Jongeren willen spullen kopen die zij bij hun favoriete YouTubers hebben gezien.
Dit is niet per definitie slecht, aangezien YouTubers ook nuttige en goedkope producten promoten. Jongere kinderen hebben vaak geen geld en vragen ouders om toestemming. Ouders kunnen gebruik maken van dit moment om te praten over waarom het kind het precies wil hebben. Is het omdat het echt zo nuttig is, of alleen omdat de YouTuber het ook heeft? Er kan bijvoorbeeld afgesproken worden dat het kind er zelf voor spaart.
5. Veel jongeren willen een eigen YouTubekanaal beginnen.
Vaak is de eerste reactie van ouders dat het niet mag. Ze zijn bang dat het kind gepest gaat worden en dat alle gegevens op internet komen te staan: heel de wereld kan meekijken. Ouders kunnen samen met het kind video’s kijken en afspreken wat voor content wel of niet toegestaan is. Ook kan een regel zijn dat het kind de video’s eerst ter goedkeuring naar de ouders stuurt voordat het online gezet wordt. Ouders kunnen samen met het kind de social media accounts beheren, nare reacties verwijderen en zo een oogje in het zeil houden.
 
Tijdens de Week Tegen Pesten maakte YouTuber Beautynezz (14 jaar) een video over hoe zij en haar ouders omgaan met de haatreacties die zij dagelijks krijgt.

 
Tijdens mijn onderzoek werd ik continu geïnspireerd door de interessante verhalen. Kijk dus niet raar op als ik over een tijdje ook een haakkanaal op YouTube begonnen ben ;-)

Ik ben Wilma (26) en ik ben geboren met een goedaardige tumor in mijn gezicht. 22 jaar lang had ik geen diagnose. Dankzij tips via mijn blog heb ik in 2017 een second opinion laten doen bij Hecovan in Nijmegen en ben ik gediagnostiseerd met Facial Infiltrating Lipomatosis; een zeer zeldzame aandoening waar wereldwijd maar een handjevol patiënten mee gediagnosticeerd zijn. Op mijn blog plaats ik updates over mijn leven en neem ik jullie mee op reis de wereld over om mijn nieuwe familie (lotgenoten) te ontmoeten.